Waarom zie ik zoveel afval op straat?

In het centrum van Amsterdam liggen afvalzakken op straat. Deze worden opgengebroken voor ze worden opgehaald.

Daarnaast worden prullenbakken opengemaakt door “statiegeldjagers”.

Een crowd-sourced steekproef van Dirk de Groot (a.k.a zwerfinator) en Merijn Tinga liet op november 2024 het volgende zien:

20% van de gefotografeerde prullenbakken in Amsterdam waren open of kapot.
Landelijk is dit “slechts” 5%.
In kleinere steden is dit nauwelijks een probleem.

Gefotografeerde prullenbakken, rood = open/kapot.
Bron: “Rapport Nationale Prullenbakteldag 2024”

We hebben geen vergelijkbare data van vóór de statiegeldregeling. Maar iedereen weet: een paar jaar terug zagen we minder zwerfafval op straat.

Dit is erg jammer, want de regeling heeft wel effect. Sinds de invoering is het aantal flessen en blikjes in zwerfafval met zo’n 70% gedaald [Brief van de staatssecretaris, April 2025].

Waarom werkt statiegeld wel in Duitsland?

In Duitsland leidde invoering van statiegeld op plastic flessen en blikjes niet tot aantoonbaar meer afval op straat.

Een paar belangrijke verschillen:

Nederland loopt ver achter met afvalscheiding. Slechts 77% van plastic wordt nu ingeleverd, vergeleken met 98% in Duitsland.
Statiegeldcollectie is in Nederland vaak niet goed geregeld. Statiegeldapparaten zijn vaak stuk. Dit motiveert niet tot inleveren, en kost de consument indirect geld. Dit is in Duitsland veel beter geregeld [NOS].
Statiegeld is in Duitsland hoger: 25 cent per blikje vergeleken met 10 cent in Nederland. Extra motivatie om “pfand” terug te brengen.

We kunnen van Duitsland leren. “Pfand gehört daneben” is daar al lang bekend.